Bodemenergie
Aardwarmte in de gemeente Pijnacker-Nootdorp
Pijnacker-Nootdorp was en is een vernieuwer op het gebied van aardwarmte. Tomatenkwekerij Duijvestijn uit Pijnacker was een van de eerste tuinbouwbedrijven met een aardwarmte-installatie voor de verwarming van haar kassen. De Pijnackerse potplantenkwekerij Ammerlaan The Green Innovator heeft zelfs als eerste bedrijf in Nederland haar eigen aardwarmtebron ingezet. Zowel de CO2-neutrale productie van tropische groene planten wordt hier mee voorzien net als de verwarming van een groot deel van de glastuinbouw in de Noordpolder, de omliggende woonwijk Pijnacker-Noord, het sportcentrum De Viergang en Stanislascollege aan de Sportlaan.
Geen gebruik meer maken van aardgas
In 2050 wil de gemeente geen gebruik meer maken van aardgas. De gemeenteraad heeft in december 2017 de “Visie Bodemenergie: daar krijg je energie van” vastgesteld. Deze visie geeft antwoord op de vraag hoe Pijnacker-Nootdorp bodem-energie binnen de gemeente kan gebruiken om een aardgasvrije gemeente te worden. Ook in het vastgestelde Energietransitieplan (december 2021) wordt dit doel opnieuw door de raad benoemd. Uit onderzoek blijkt dat dit doel voor een groot deel (ca. 60%) met aardwarmte kan worden bereikt. Binnen de gemeente is namelijk een zeer grote hoeveelheid bodemwarmte toegankelijk, zowel de diepe geothermie (aardwarmte) als de ondiepe systemen zoals warmte-koudeopslag. Veel huizen en bedrijven kunnen hiermee voorzien worden. In Pijnacker-Nootdorp zijn al 4000 woningen en 25% van ons kassengebied van aardgas af.
Wat is aardwarmte precies?
In de diepe ondergrond zit warm water dat is opgeslagen in aardlagen. Hoe dieper zo’n laag zit, hoe warmer het water is. Aardwarmte (ook wel geothermie genoemd) komt uit water in aardlagen die zich tot wel 4.000 meter in de ondergrond bevinden. Een aardwarmtebron heeft twee putten. De ene put om heet water naar boven te pompen. De warmte uit dat water wordt vervolgens door een warmtewisselaar overgebracht naar het water in het bovengrondse warmtenet. De andere put voert het afgekoelde water terug naar dezelfde diepe aardlaag, waardoor er geen lege ruimtes ontstaan. De putten worden schuin naar beneden geboord zodat de beide uiteinden 1 tot 2 kilometer bij elkaar vandaan zitten.
Niet de gehele bodem in Nederland is geschikt. Er moeten voor succesvolle projecten voldoende dikke watervoerende lagen met de juiste temperatuur zijn om voldoende warmte uit de bodem te halen. In de diepe ondergrond onder Pijnacker-Nootdorp is dit aanwezig. De ondergrond trekt zich echter niet zo veel aan van gemeentegrenzen en daarom is het beheer van de diepe ondergrond niet bij de gemeente belegd maar landelijk, bij het Ministerie van Economische zaken en Klimaat (EZK).
Bedrijven die naar aardwarmte willen boren moeten bij het Ministerie van EZK verschillende vergunningen aanvragen. Er zijn voor de gehele diepe ondergrond onder Pijnacker-Nootdorp vergunningen aangevraagd bij het Ministerie van EZK.
Verantwoorde ontwikkeling van aardwarmte
Het gebruik van aardwarmte is niet nieuw in Pijnacker-Nootdorp. In Pijnacker-Nootdorp zijn twee aardwarmte-installaties (Ammerlaan en Duijvestijn) die al meer dan 10 jaar aardwarmte produceren. Er zijn ook vijf aardwarmte initiatieven (Noukoop, Kleijhoogt, TU Delft, Ypenburg en Noordpolder/Lansingerland), in en nabij onze gemeente. De gemeente wil de ontwikkeling van aardwarmte verder faciliteren. Samen met de ontwikkelaars en tuinders zetten we in op een veilige en verantwoorde ontwikkeling van aardwarmte.
Wat doet de gemeente Pijnacker-Nootdorp?
De gemeente staat voor het belang van haar inwoners. We zien aardwarmte als een belangrijke bron voor de toekomstige verwarming van onze bebouwing. Dat moet wel verantwoord. De gemeente is voor een klein deel van de ontwikkeling verantwoordelijk. De realisatie van een geothermiebron valt onder de Mijnbouwwet en het grootste deel van de besluitvorming bij het ministerie van EZK. Dit doen we als gemeente:
- We stellen kaders binnen de ruimtelijke ordening en leggen deze vast in bestemmingsplannen. Momenteel mag alleen vanuit glastuinbouwgebieden geboord worden naar aardwarmte;
- We zijn vergunningverlener en regievoerder bij de aanleg van energie en warmteleidingen in de ondergrond op openbaar terrein. Hierbij hanteren we de bestaande beleidsregels rondom ondergrondse infrastructuur aangevuld met afstandseisen tussen warmte- en waterleidingen;
- We werken lokaal en regionaal samen om geothermie vorm te geven en warmte te kunnen leveren in de glastuinbouw en gebouwde omgeving binnen onze gemeente.
- We onderzoeken voor welke woonwijken het gunstig is om op aardwarmte aan te sluiten (Energietransitieplan 2021);
- De gemeente adviseert het ministerie van EZK bij de Mijnbouwwet- en omgevingsvergunningen en bewaakt hierin de belangen van de gemeente Pijnacker-Nootdorp en haar inwoners.
- De gemeente heeft vooroverleg met de initiatiefnemer (het bedrijf dat de aardwarmte wil gaan exploiteren) over locatiekeuze en inrichting daarvan.
- In overleg (of samen) met aardwarmteproducenten en het ministerie van EZK zorgdragen voor communicatie met inwoners.